Thứ trưởng Thuấn cho biết như trên tại Hội thảo phòng chống ung thư Hà Nội năm 2022, ngày 4/11, và nói rằng tỷ lệ tăng ở cả số bệnh nhân mới lẫn tử vong khiến Việt Nam tăng nhiều bậc trên bản đồ ung thư GLOBOCAN của thế giới. Đây là báo cáo thống kê về tình hình bệnh ung thư thường niên của 185 quốc gia có ghi nhận tỷ lệ bệnh này. Tuy nhiên, hai năm qua dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng toàn thế giới nên hiện chưa có dữ liệu thống kê năm 2021-2022.

Năm 2020, GLOBOCAN ghi nhận Việt Nam ở vị trí thứ 90/185 quốc gia về tỷ suất mắc mới, tăng 9 bậc so với năm 2018. Về tỷ suất tử vong, Việt Nam xếp thứ 50/185, tăng 6 bậc so với ghi nhận 2018. Ước tính mỗi năm Việt Nam có hơn 182.000 ca mắc mới và hơn 122.000 ca tử vong do ung thư.

“Như vậy, có thể thấy là tình trạng mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh”, Thứ trưởng nói. Đây là xu hướng tương tự nhiều nước, trong đó có các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Pháp, Italy, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, tuy nhiên tỷ lệ tử vong do ung thư tại những nước này giảm.

Thứ trưởng cho rằng yếu tố chính tác động đến tỷ lệ chữa khỏi ung thư là việc phát hiện sớm hay muộn. Khả năng sống thêm cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như giai đoạn bệnh, sự đáp ứng điều trị, phối hợp các phương pháp. Trong khi nước ta đang hạn chế những yếu tố trên, thì tại các nước như Nhật Bản, tỷ lệ máy chiếu chụp và bác sĩ chuyên ngành ung thư trên dân số cao nhất. Vì thế, bệnh nhân được phát hiện sớm, khả năng điều trị hiệu quả cao nên tỷ lệ tử vong do ung thư của nước này thấp.

Các chuyên gia cũng cho rằng mô hình bệnh tật của mỗi nước khác nhau dẫn đến tỷ lệ tử vong do ung thư cũng khác nhau. Giáo sư Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, dẫn chứng tại Australia tỷ lệ ung thư vú, tiền liệt tuyến cao nhất, còn Hàn Quốc thì tỷ lệ ung thư dạ dày, giáp trạng, đại tràng cao hơn. Những loại ung thư này có tiên lượng tốt, tỷ lệ sống cao, đặc biệt ung thư giáp trạng gần như được chữa khỏi hoàn toàn.

Ở Việt Nam, ba loại ung thư thường gặp là phổi, gan, dạ dày, đều là bệnh lý thường tiên lượng rất xấu, tỷ lệ tử vong cao. Người bệnh đến khám ở giai đoạn muộn, các bác sĩ không thể can thiệp, chỉ có thể điều trị giảm nhẹ. “Đây chính là lý do khiến tỷ lệ tử vong do ung thư ở Việt Nam cao”, ông Quảng nói.

Thứ trưởng Thuấn cho rằng khi gia tăng gánh nặng bệnh tật, số ca mắc mới và tử vong thì nhu cầu khám, điều trị, chăm sóc bệnh nhân ung thư cũng ngày một gia tăng. Do đó chuyên ngành ung thư phải nỗ lực phát triển, nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị.

Điều trị ung thư hiện nay phải kết hợp nhiều phương pháp như phẫu thuật, xạ trị, hóa chất và miễn dịch. Miễn dịch là liệu pháp được các chuyên gia đánh giá rất nhiều triển vọng tương lai, người bệnh được tối ưu hóa điều trị với kết quả tiệm cận quốc tế.

Trước đây, 2/3 bệnh nhân ung thư đến viện trong giai đoạn đến muộn, không còn khả năng phẫu thuật. Song, gần đây số bệnh nhân được phát hiện sớm đã tăng hơn trước, chủ yếu ở bệnh nhân ung thư vú, cổ tử cung, đại trực tràng, khả năng điều trị thành công và tỷ lệ sống vì vậy cũng tăng hơn.